Monopolized

Monopolized

Passagiers van een vliegtuig, waaronder een familie, worden negen uur vastgehouden. Door weersomstandigheden kan het vliegtuig niet opstijgen, en niemand kan het vliegtuig verlaten, omdat zoals later blijkt, de vliegtuigmaatschappij dan aansprakelijk gesteld zou kunnen worden voor een niet goed uitgevoerde vlucht. Cover MonopolizedDe gevangen passagiers en hun kinderen krijgen geen eten, geen drinken, de wc's raken overvol en de stank is niet te harden. De onmacht van de passagiers, en de onachtzaamheid voor het welzijn van de passagiers is er niet zomaar. David Dayen legt aan de hand van voorbeelden als deze uit hoe de monopolisering zover is doorgevoerd dat er van echte concurrentie geen sprake meer is, en dat geld en niet het welzijn van mensen de boventoon gaat voeren. Deze monopolisering is gaande in alle economische sectoren en heeft een grote impact, of gaat in de toekomst een grote impact krijgen op ons dagelijkse leven.

De auteur legt in de inleiding uit hoe monopolies ontstaan en voert wetenschappelijk bewijs aan voor de negatieve ontwikkelingen die de concentratie van economische macht heeft gebracht en kraakt de mythe dat deregulering (wat hij noemt het afstaan van de democratische macht aan de bestuurskamers van bedrijven) alles efficiënter zou hebben gemaakt. Bij de beschrijving van het ontstaan van de “deregulerings”-woede veertig jaar geleden, grijpt hij terug naar een boek van Robert Bork: “The Antitrust Paradox: A Policy at War with Itself”, die de bestaande en in het verleden goed functionerende antitrust wetgeving volledig opnieuw en valselijk interpreteert en die de Reagan regering de motivatie en legitimatie gaf om de controle op monopolievorming te verzwakken.

Trucs

Hij benoemt monopolievorming als centrale oorzaak van een groot aantal moderne problemen en dringt erop aan niet een andere kant op te kijken om verklaringen zoeken. Om ons te overtuigen geeft hij een boek met alledaagse voorbeelden van hoe monopolievorming in ons leven doordringt. Vervolgens plaatst hij deze in een economische en historische context en laat daarmee zien hoe die gebeurtenissen met monopolievorming verband houden. Het zijn juist de concrete ervaringen van mensen die je tot het inzicht kunnen brengen hoe de wereld in elkaar steekt. Daarom zie je ook dat in de titels van de hoofdstukken een concreet alledaags probleem met monopolievorming wordt geassocieerd.

Alleen door deze reële gevolgen van het monopolie in kaart te brengen, kunnen we begrijpen wat we nu moeten doen. Dit boek vertelt dat verhaal.

TOC Bij het voorbeeld van de gevangen familie in het vliegtuig geeft Dayen een blik in de machtsstructuren van de huidige vliegtuigmaatschappijen en de politiek. Hij laat de trucs zien die gebruikt worden om arbeidsvoorwaarden van werknemers kapot te maken, bijvoorbeeld: ga gewoon een paar maanden failliet, en begin dan weer met een “schone” lei met andere werknemers. Of hoe het lobbyen en “masseren” van politici met dreigementen en geld in zijn werk gaat. Maar hij geeft ook het verhaal over hoe die structuren zijn ontstaan, tot aan de tijd van Ted Kennedy en Jimmy Carter, waarin de Airline Deregulation Act door de senaat werd gepasseerd. De gevolgen van de deregulering zijn dan niet prijsdalingen zoals beargumenteerd werd, die waren er juist vóór de deregulering, maar het failliet gaan van kleinere vliegtuigmaatschappijen en het fuseren van de overgeblevenen totdat er slechts een paar overblijven met minder banen onder slechte arbeidsvoorwaarden, en met, door een gebrek aan competitie, weinig aandacht voor de rechten en het welzijn van de passagiers.

Verhalen

De verhalen over mensen die door monopolisering in de knel komen zijn dramatisch. Het zijn verhalen:

Bril

Bij al deze concrete verhalen geeft de schrijver zoals gezegd een uitgebreide historische en maatschappelijk financiële context, waar de tendens naar monopolisering steeds de drijvende kracht is achter alle opgetekende ellende. Deze context biedt als het ware een bril, waardoor je de verborgen oorzaken van de monopolisering kunt herkennen. De documentatie bij deze context is overweldigend. Bewijzen zijn er in ieder geval genoeg.

Actie

Het laatste hoofdstuk handelt over de mogelijkheden die er zijn om monopolievorming tegen te gaan en af te breken. De wettelijke mogelijkheden zijn er, de bewijzen van de dramatische impact van monopolisering zijn er, maar hoe politici er toe te bewegen is een andere zaak. Hoe de weerstand tegen verandering kan worden gebroken wordt duidelijk gemaakt met vele voorbeelden van acties met een positief effect, zelfs ondanks de tegenwerking van gemonopoliseerde media. Hoewel het boek heel Amerikaans gericht is, zijn de voorbeelden zeker globaal te interpreteren, en geeft het een andere blik op de economische werkelijkheid: een hedendaagse economie die voornamelijk gedreven wordt door enkele monopolies en waarbij van de veronderstelde baten van het kapitalisme, zoals eerlijke concurrentie, welvaartsverdeling en banengroei totaal geen sprake meer is. Het lezen is wellicht wat deprimerend, daarom is het goed dat er met het laatste hoofdstuk perspectief wordt geboden op een betere toekomst.

#monopolie #monopoly #kapitalisme #boek